Jednym z najstarszych diecezjalnych czasopism urzędowych jest „Kronika Diecezji Przemyskiej”.
Po podziale diecezji w roku 1992, znaczna jej część została przyłączona do nowoutworzonej diecezji rzeszowskiej (141 parafii) oraz diecezji sandomierskiej (90 parafii). Pomimo, że diecezje te posiadają własne urzędowe czasopisma, dla historii parafii przyłączonych do tychże diecezji, ważne są dokumenty i relacje zawarte w rocznikach Kroniki Diecezji Przemyskiej.
Dlatego dla zainteresowanych historią, zwłaszcza kapłanów, może być przydatne opracowanie wspomnianego w tytule tematu.
„Kronika Diecezji Przemyskiej” to przebogaty zbiór ważnych dokumentów, opracowań oraz informacji dotyczących życia Kościoła Powszechnego, a w szczególności diecezji przemyskiej. Inicjatorem pisma był biskup przemyski Józef Sebastian Pelczar, który rozumiejąc potrzebę stałego kontaktu z duchowieństwem diecezji, informowania go o ważnych dla duszpasterstwa dokumentach wydawanych przez Stolicę Apostolską, czy rozporządzeń władzy diecezjalnej oraz w trosce o stałą formację intelektualną i ascetyczną kapłanów diecezji rozpoczął edycję Kroniki. „Kronika Diecezji Przemyskiej”, jako urzędowe pismo diecezjalne zastąpiła pisma przesyłane do wiadomości duchowieństwa diecezji przez biskupa i władze diecezjalne (Najstarsze a zachowanych pism pochodzi z 1711 r.). Z czasem pisma te zaczęto nazywać Kurendami, od łac. słowa Currenda – pismo obiegowe.
Kurrendy (Kurendy), początkowo zawierały ważniejsze rozporządzenia Kurii Biskupiej dla duchowieństwa i wiernych, a później, nawet rozporządzenia państwowe. Pisma te nie wychodziły regularnie, dlatego gdy zachodziła potrzeba przesyłano do wiadomości duchowieństwa nadzwyczajne komunikaty, odezwy, czy zarządzenia. Od roku 1864 Kurrenda stała się pismem ukazującym się regularnie co miesiąc jako urzędowe pismo diecezjalne.
Pod koniec XIX wieku oprócz dokumentów papieskich i rozporządzeń biskupich oraz państwowych w Kurendach umieszczano także informacje o nowościach wydawniczych, które mogły zainteresować duchowieństwo.
W roku 1901 zaczęło wychodzić regularnie pismo urzędowe diecezji pod nazwą „Kronika Diecezji Przemyskiej”, które znacznie rozszerzyło tematykę Kurrendy o publicystykę i prace naukowe duchowieństwa oraz artykuły o treści ascetyczno – religijnej. Wydawanie jej zapowiedział w swoim przemówieniu do duchowieństwa w dniu ingresu do katedry 13 stycznia 1901 r. biskup Józef Sebastian Pelczar.
W zamierzeniach biskupa, nowe czasopismo diecezjalne miało być szczególną pomocą dla duchowieństwa diecezji w realizacji postawionych przed przemyskim duchowieństwem wyzwań i zadań duszpasterskich oraz pomagać kapłanom diecezji nie tylko w ciągłym poszerzaniu swojej wiedzy teologicznej, ale także ich uświęceniu, aby mogli coraz gorliwiej pracować dla dobra duchowego i materialnego wiernych. Już w styczniu 1901 r. ukazał się pierwszy numer pisma zawierający list pasterski Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara do wiernych diecezji wydany w dniu ingresu i wspomniane wyżej przemówienie do duchowieństwa.
Począwszy od tego pierwszego numeru Kronika ukazywała się co miesiąc, niekiedy, zwłaszcza w okresie wakacyjnym wychodził jeden łączny numer (zeszyt) za lipiec i sierpień. W roku 1906 „Kronika” wychodziła jako dwumiesięcznik, w następnych latach znów jako miesięcznik z podwójnym zeszytem wakacyjnym.
Wybuch I wojny światowej (1914 – 1918) zahamował regularne wydawanie „Kroniki” .
W okresie międzywojennym (1918 – 1939) wydawano ją w zakresie ograniczonym do kilku zeszytów rocznie.
Poważną, bo siedem lat trwającą przerwę w wydawaniu „Kroniki” spowodowała II wojna światowa (1939 – 1945).
Po wojnie, w okresie wzmożonego terroru stalinowskiego w latach 1950 – 1956 „Kronika” nie mogła się ukazywać. Dopiero od roku 1957 wznowiono jej wydawanie, choć z poważnymi opóźnieniami i ograniczeniami objętości i treści z powodu interwencji Głównego Urzędu Kontroli Prasy i Wydawnictw (GUKPiW) w formie cenzury i ograniczeń nakładu oraz objętości zeszytów.
Pomimo tych ograniczeń, od roku 1957 udawało się wydawać czasopismo, choć nie zawsze w regularnych odstępach czasu.
Od roku 1991 „Kronika” może być wydawana już bez żadnych przeszkód zewnętrznych i wyżej wspomnianych ograniczeń.
Na przestrzeni 106 lat istnienia wydawnictwa „Kroniki”, zmieniał się nieco profil pisma, starano się jednak zachowywać główne działy zgodnie z założeniami jego twórcy. Dlatego w „Kronice” zawsze można było wyróżnić dwie główne części: urzędową i nieurzędową.
Część I. Urzędowa zawierała: . Encykliki i pisma papieskie, Dekrety Kongregacji, Listy pasterskie biskupów, Rozporządzenia, Przemówienia, Wiadomości i ogłoszenia urzędowe.
Część II. Nieurzędowa obejmowała:
Artykuły i rozprawy z różnych dziedzin życia kościelnego i społecznego diecezji. Były tu więc omawiane tematy dotyczące spraw socjalnych, historii Kościoła Przemyskiego, teologii, prawa kościelnego, katechetyki, liturgii, wydawnictw kościelnych – ich recenzje, wydarzenia z życia Kościoła i diecezji, Zamieszczano tu również wykazy zmarłych kapłanów, wspomnienia o niektórych oraz rozporządzenia państwowe i różne informacje.
I taki podział treści zawartych w poszczególnych numerach (zeszytach) zainicjowany w swojej ogólnej formie przez biskupa Pelczara, utrzymywał się choć z pewnymi modyfikacjami przez wszystkie lata edycji „Kroniki Diecezji Przemyskiej” do II wojny światowej, a także w latach następnych po przerwie wojennej, tj. w latach 1947 – 1949.
Gdy w okresie zniewolenia komunistycznego, ostrej walki z Kościołem i cenzury władz PRL, „Kronika” nie mogła się ukazywać, zastępowały ją „Biuletyny Duszpasterskie” zawierające tylko listy pasterskie (do odczytania z ambony), najważniejsze rozporządzenia oraz informacje.
Nowy okres „Kroniki Diecezji Przemyskiej” rozpoczął się wydaniem XLIII rocznika w roku 1957. Nastąpiły pewne zmiany w układzie treści numerów (zeszytów) tak, że zawierały one działy:
Dokumenty wydawane przez Stolicę Apostolską, Prymasa i Episkopat Polski, listy pasterskie i odezwy ordynariusza, rozporządzenia Kurii, sprawy duszpasterskie, rozporządzenia państwowe, ogłoszenia różne, wspomnienia o zmarłych kapłanach.
Taki podział treści utrzymywał się do roku 1963, w którym pojawił się nowy dział: „Opracowania różnych tematów”. Było to pewne nawiązanie do pierwotnej tradycji edycyjnej „Kroniki”.
W roku 1992 i w latach następnych do roku 1996 treść numerów (zeszytów) KDP zasadniczo obejmowała: Dokumenty i rozporządzenia Stolicy Apostolskiej, Episkopatu Polski, Kurii Biskupiej, Arcybiskupa – Metropolity. Artykuły („opracowania”). Pomoce duszpasterskie. Kalendarz wydarzeń z życia diecezji. Wspomnienia o zmarłych kapłanach. Różne informacje.
Rocznik LXXXII, w roku 1997 rozpoczyna nową wersję tematyczną KDP. Układ zamieszczanego materiału bardziej przejrzysty, bardziej urzędowy, ale też uboższy w treści. Odtąd treść poszczególnych numerów (niekiedy roczników) zawiera działy: Kościół w świecie. Kościół w Polsce. Kościół w Archidiecezji.
Oprócz numerów zwyczajnych, co pewien czas z okazji szczególniejszych wydarzeń w życiu diecezji wydawano tzw. „Numery okolicznościowe” oraz „dodatki”. Numerami okolicznościowymi były np: wydanie z okazji objęcia diecezji przez nowego metropolitę abp. Józefa Michalika (1993 – 1994), oraz Nr. 2 i 3 1997 poświęcony nawiedzeniu diecezji przez relikwie św. Jana z Dukli.
Zmiany profilu KDP zwykle złączone były ze zmianą osób redagujących pismo.
W „Kronice” drukowane były artykuły i rozprawy o charakterze naukowym i popularnonaukowym oraz ascetycznym dla intelektualnej i duchowej formacji duchowieństwa przemyskiego.
W „Kronice” zamieszczali swoje dzieła i artykuły bp. Józef Sebastian Pelczar (+1924), członkowie Kapituły Katedralnej i profesorowie Seminarium Duchownego: ks. Jakub Federkiewicz (+1926), ks. Piotr Federkiewicz (+1977), ks. Wojciech Galant (+ 1930) ks. Władysław Kochowski (+1917), ks. Jan Kwolek (+1958), ks. Stefan Momidłowski (+1958), ks. Władysław Sarna (+1929), ks. Wojciech Szmyd (+1904), ks. Adolf Tymczak (+1961) oraz inni.
Wspomniani księża stanowili zasadniczo Zespół Redakcyjny w pierwszych latach wydawania „Kroniki”. Ponieważ nie zawsze podpisywali swoje artykuły zamieszczane w Kronice, dziś trudno jednoznacznie przypisać ich autorstwo konkretnym opracowaniom.
„Kronikę Diecezji Przemyskiej” drukowano w różnych zakładach graficznych, prywatnych i państwowych. Zmieniał się też wygląd okładki pisma. Gdy Diecezja Przemyska została podniesiona do rangi Archidiecezji, jej pismo urzędowe zmieniło nazwę na: „Kronika Archidiecezji Przemyskiej”.
Przeglądając poszczególne numery (zeszyty) „Kroniki” nie można przecenić jej wartości historycznych i duszpasterskich.
„Kronika Diecezji Przemyskiej” jako urzędowe pismo diecezjalne, należy do najstarszych urzędowych pism kościelnych. Będąc kontynuacją „Kurrendy” wydawanej – choć nie regularnie – przynajmniej już w roku 1826 (według posiadanych egzemplarzy w bibliotece Seminarium Duchownego w Przemyślu), do roku 2007 liczy 281 lat.
„Kronika Diecezji Przemyskiej” stanowi cenne źródło informacji dotyczących diecezji przemyskiej. Zawiera bowiem zbiór ważnych dla Kościoła dokumentów Stolicy Apostolskiej, a więc papieży, kongregacji rzymskich, rozporządzeń biskupów i urzędów Kurii diecezjalnej.
W „Kronice” znaleźć można ważne dla duszpasterstwa opracowania z różnych dziedzin teologii dogmatycznej, moralnej, ascetycznej, prawa kościelnego (kanonicznego i diecezjalnego), liturgii, biblistyki, katechetyki, homiletyki, historii Kościoła, sztuki kościelnej, śpiewu kościelnego, a także informacje dotyczące aktualnych spraw życia kościelnego i świeckiego w diecezji.
W „Kronice” zamieszczane były i są wspomnienia o zmarłych kapłanach, bardzo ważne dla historii diecezji, jako pewnego rodzaju dług wdzięczności dla nich za dziedzictwo wiary i przykład wierności Kościołowi oraz kapłańskiemu posłannictwu w niejednokrotnie trudnych sytuacjach życia Kościoła i Ojczyzny; w zmaganiu się o dobro doczesne i wieczne zbawienie powierzonych ich opiece duszpasterskiej ludzi.
Dlatego „Kronika Diecezji Przemyskiej” powinna być z wielką starannością przechowywana w archiwum parafialnym. Stąd konieczność dołożenia starań przez księży proboszczów o wyszukanie starych roczników pisma, które mogą zalegać strychy plebanii, czy kościołów, zabezpieczenia ich stanu, uporządkowania i kompletowania nowych numerów. Jest rzeczą niedopuszczalną palenie, oddawanie na makulaturę, czy w inny sposób pozbywanie się starszych, czy nowszych egzemplarzy pisma.
Do prenumeraty „Kroniki” i jej przechowywania zobowiązana jest każda parafia. Również wszyscy kapłani (także księża emeryci) powinni otrzymywać to pismo, a jeżeli nie chcą, czy nie mają możliwości je przechowywać, niech przekazują swoje zbiory archiwum parafialnemu, diecezjalnemu, bibliotece Seminarium Duchownego lub bibliotece którejś z Kapituł Kolegiackich.
Warto sięgać do tradycji wydawniczych naszego pisma diecezjalnego, do dawnych roczników „Kroniki Diecezji Przemyskiej” nie tylko w celach porównawczych, ale też, aby korzystać z bogactwa treści w nich zawartych. Ponadto, wiele dokumentów i artykułów z różnych dziedzin teologii i duszpasterstwa jest nadal aktualnych i pomocnych dla duszpasterzy.
„Wielką mądrością jest umiejętność czerpania z doświadczeń przeszłości”. (Wyszyński Stefan, kardynał, Przemówienie: Warszawa 4. X. 1970.)
„Człowiek odnosi się z głębokim szacunkiem do swojej przeszłości, stara się ją poznać, ocenić, zrozumieć, uważa ją za swoje dziedzictwo, którego zdradzać nie wolno” ( j. w. z przemówienia w Warszawie: 6. I. 1981 r.)
(W opracowaniu tematu wykorzystano publikacje: Ks. Śliwa Tadeusz, „Osiemdziesięciolecie Kroniki Diecezji Przemyskiej”, w Kronice Diecezji Przemyskiej 1981, zeszyt 5-6,s.126-135.
Ks. Ataman Julian, „ Zarys dziejów diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego”, Przemyśl 1985, Biblioteka Przemyska, seria historyczna T. I, s. 48. )